Myndbirtingar á Netinu

Hvaða reglur gilda um myndbirtingar?

Í lögum og reglum er ekki að finna sérstök ákvæði um birtingu ljósmynda og myndbanda á Netinu. Hins vegar gilda um slíkt almennar reglur. Í því felst að ef hægt er að greina einstakling á mynd eða í myndbandi þarf að fara að persónuverndarlögunum. Fyrst og fremst þarf alltaf að vera til staðar heimild til að vinna með upplýsingarnar, til dæmis samþykki. Ef myndefnið sýnir viðkvæmar upplýsingar, eins og um heilsufar einstaklings, þarf að uppfylla tiltekin viðbótarskilyrði. Að auki verður alltaf að gæta þess að farið sé að meginreglum persónuverndarlaganna, til dæmis um að vinnsla persónuupplýsinga sé sanngjörn, málefnaleg og örugg.

Hvenær má birta ljósmyndir?

Almennt má segja að hægt sé að skipta birtingu myndefnis í tvo flokka. Annars vegar birtingu þjóðlífs- og hversdagsmynda, með almenna skírskotun, t.d. af opinberum hátíðarhöldum eða af hópi áhorfenda á íþróttaleik, og hins vegar birtingu mynda þar sem einstaklingurinn er aðalmyndefnið. Í fyrra tilvikinu er litið svo á að ekki þurfi endilega samþykki viðkomandi einstaklinga fyrir myndbirtingunni en það sé alla jafna skilyrði í síðara tilvikinu, þegar þeir eru aðalefni myndarinnar. Svigrúm til birtingar á myndefni þrengist síðan til muna ef um er að ræða birtingu sem sýnir aðstæður sem geta talist með einhverjum hætti viðkvæmar eða ef birtingin getur talist meiðandi. Á það við hvort heldur sem um ræðir fyrrnefndar myndir með almenna skírskotun eða myndir af tilteknum einstaklingum.

Hvaða sjónarmið eiga við um myndbirtingar af börnum á Netinu?

Einfaldast er að óska eftir samþykki frá börnunum áður en rætt er um þau á samfélagsmiðlum eða birtar af þeim myndir, að teknu tilliti til aldurs þeirra og þroska. Hafa ber í huga að börn kunna að hafa skoðun á umfjöllun um þau eða myndbirtingum af þeim, þrátt fyrir ungan aldur, og taka ber tillit til skoðana þeirra.

Foreldrar, forsjáraðilar og aðrir sem annast börn og bera ábyrgð á velferð þeirra eiga að vera meðvitaðir um réttindi barna til persónuverndar. Börn ætti aldrei að sýna á niðrandi eða óviðeigandi hátt, t.d. þannig að þau séu nakin, klæðalítil eða í erfiðum aðstæðum. Brýnt er að hafa í huga að allt sem birt er á Netinu má finna síðar og getur haft áhrif á líf barnsins með ýmsum ófyrirséðum hætti. Er því rétt að setja sig í spor barnsins og hugsa um hvaða áhrif umfjöllun eða myndir geta haft á barnið síðar.

Nánari upplýsingar um myndbirtingar af börnum má finna hér.

 

Hvaða reglur gilda um myndbirtingar í fjölmiðlum?

Sérstök sjónarmið gilda um myndbirtingar fjölmiðla, þar sem ákvæði persónuverndarlaganna gilda ekki nema að takmörkuðu leyti um þá vinnslu persónuupplýsinga sem fer fram í þágu fjölmiðlunar og fréttamennsku. Ekki er því alltaf nauðsynlegt fyrir fjölmiðla að afla samþykkis fyrir myndbirtingum, hafi þær fréttagildi og eigi erindi við almenning.

 

Hvaða sjónarmið gilda um öryggi upplýsinga á Netinu?

Hafa ber í huga að öryggi mynda á Netinu, þar með talið á samfélagsmiðlum, verður aldrei fulltryggt. Sá möguleiki er alltaf fyrir hendi að myndum eða umfjöllun verði dreift, jafnvel af lokuðum síðum. Þá skal hafa í huga að meðlimafjöldi á lokuðum síðum getur skipt hundruðum og jafnvel þúsundum og þannig er verið að deila upplýsingum, jafnvel viðkvæmum heilsufarsupplýsingum, með ófyrirséðum fjölda einstaklinga. Þess utan er ávallt verið að deila efninu með þeim miðli sem upplýsingarnar eru birtar á.

Þá þarf að hafa það í huga að samfélagsmiðlar og smáforrit deila í síauknum mæli persónuupplýsingum sín á milli. Þeir sem nota samfélagsmiðla og smáforrit hafa því sjaldnast fulla stjórn á því efni sem þar er sett inn. Gæta þarf sérstakrar varúðar þegar um er að ræða þátttöku í spurningakönnunum, persónuleikaprófum og leikjum inni á samfélagsmiðlum þar sem er óskað eftir aðgangi að þínum persónuupplýsingum.

Mikilvægt er að fara varlega við að deila upplýsingum um staðsetningu á Netinu. Upplýsingar um staðsetningu og GPS-hnit fylgja t.d. oft ljósmyndum. Því er nauðsynlegt að gæta þess hvort og þá með hvaða hætti staðsetningaupplýsingum er deilt á Netinu.