Vinnsla SLFÍ á upplýsingum um laun félagsmanna
Mál nr. 2011/201
1.
Fyrirspurn Sjúkraliðafélags Íslands
Persónuvernd hefur móttekið bréf yðar, dags. 8. febrúar sl., varðandi
miðlun upplýsinga frá ríkisstofnunum um laun sjúkraliða til
Sjúkraliðafélags Íslands (SLFÍ). Í bréfi yðar kemur fram að SLFÍ sé
stéttarfélag sem vinnur að hagsmunamálum félagsmanna, verndar réttindi
þeirra og beitir sér gegn misrétti í launagreiðslum og starfskjörum. Þá
segir jafnframt í bréfinu:
„Svo hægt sé að sinna aðalmarkmiði félagsins þarf að fylgjast mjög
náið með því hvort sjúkraliðar séu launaðir samkvæmt þeim kjarasamningum
sem tekist hefur með ærinni fyrirhöfn að ná fram. Þetta er verkefni sem
atvinnurekendur hafa torveldað okkur að vinna. Ástæðan er að félaginu
er neitað um þær upplýsingar sem þurfa að liggja fyrir svo hægt sé með
fullri vissu að staðsetja sjúkraliða í launum, miðað við persónubundna
þætti og aðra kjaralega röðun. Félagið fær upplýsingar um meðallaun
sjúkraliða bæði grunnlaun og eins heildarlaun. Þessi samantekt er yfir
laun sjúkraliða hjá ríkinu í heild. Einnig er samþykkt að veita félaginu
upplýsingar um einstaka stofnanir ríkisins ef sjúkraliðar sem þar vinna
eru yfir 10 talsins, en ekki ef þeir eru færri. Allar upplýsingar án
nafns og kennitölu.
Kjarasamningar félagsins við ríkið er þannig upp bygg[ð]ir að hver og
ein stofnun gerir sértækan stofnanasamning við félagið en það er síðan
undir hælinn lagt hvort hægt sé að skoða hvernig farið er með þann
kjarasamning. Sjúkraliðafélagið heldur skrár yfir félagsmenn sína. Hins
vegar hefur félagið enga möguleika á að vita á hvaða stofnun ríkisins
einstaklingar starfa og því ómögulegt að senda á þá skoðanakönnun sem
miðar að því að taka út einstaka stofnun hjá ríkinu. Félaginu er ekki
gert kleift að hafa samband við viðkomandi félagsmann til þess að skoða
með honum hvar hann stendur kjaralega. Þessi neitun ríkisins er sögð
tilkomin vegna laga um persónuvernd. Þeim sé óheimilt að gefa
upplýsingar til Sjúkraliðafélags Íslands um stöðu einstaklinga þrátt
fyrir að einstaklingurinn hafi með undirskrift sinni skráð sig í
Sjúkraliðafélag Íslands.
Hér með er þess óskað að Persónuvernd skoði málið og svari því hvort það
brjóti í bága við lög um persónuvernd að stéttarfélag sjúkraliða fái
þær upplýsingar sem það þarf til þess að geta fylgst með því að
kjarasamningar félagsins séu ekki brotnir á félagsmönnum þess.“
2.
Leiðsögn Persónuverndar
2.1.
Um launaflokka og föst kjör
Svo að vinnsla persónuupplýsinga sé heimil þarf að vera uppfyllt
eitthvert af skilyrðum 8. og eftir atvikum 9. gr. laga nr. 77/2000, um
persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga.
Samkvæmt 5. tölulið 1. mgr. 9. gr. er heimil vinnsla sem er framkvæmd af
samtökum sem hafa stéttarfélagsleg markmið eða af öðrum samtökum sem
ekki starfa í hagnaðarskyni, svo sem menningar-, líknar-, félagsmála-
eða hugsjónasamtökum, enda sé vinnslan liður í lögmætri starfsemi
samtakanna og taki aðeins til félagsmanna þeirra eða einstaklinga sem
samkvæmt markmiðum samtakanna eru, eða hafa verið, í reglubundnum
tengslum við þau. Slíkum persónuupplýsingum má þó ekki miðla áfram án
samþykkis hins skráða. Að mati Persónuverndar getur vinnsla félagsins á
upplýsingum um launaflokkaröðun og föst kjör félagsmanna stuðst við
þetta ákvæði.
Að því er varðar ákvæði 8. gr. koma helst til álita ákvæði 1., 3. eða 7.
töluliðar. Mat á því hvert þeirra þykir eiga við ræðst af því hvort
fyrir liggi samþykki félagsmanna samkv. 1. tölulið eða hvort lög nr.
80/1938 um stéttarfélög og vinnudeilur geri ráð fyrir slíkri vinnslu. Þá
kunna að vera uppfyllt skilyrði 7. töluliðar.
2.2.
Um heildarlaun einstakra félagsmanna
Eins og áður segir þarf, svo að vinnsla persónuupplýsinga sé heimil, að
vera uppfyllt eitthvert af skilyrðum 8. og eftir atvikum 9. gr. laga nr.
77/2000, um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga. Með hliðsjón af
markmiði stéttarfélaga almennt verður ekki talið að skýra megi 5.
tölulið 1. mgr. 9. gr. svo að hann beri uppi heimild stéttarfélags til
að afla sundurliðaðra upplýsinga um heildarlaun einstakra félagsmanna,
þ. á m. um greiðslur sem þeir fá fyrir tilfallandi yfirvinnu eða rekstur
bifreiðar.
Slík vinnsla kann þó að verða félaginu heimil verði til þess aflað
sérstaks, ótvíræðs og yfirlýsts samþykkis frá þeim sem upplýsingarnar
varða. Myndi vinnslan þá styðjast við ákvæði 1. töluliðar 1. mgr. 8. gr.
og. 1. töluliðar 1. mgr. 9. gr. laga nr. 77/2000. Bent er á að í 7.
tölul. 2. gr. framangreindra laga er hugtakið samþykki skilgreint sem sé
sérstök, ótvíræð yfirlýsing sem einstaklingur gefur af fúsum og
frjálsum vilja um að hann sé samþykkur vinnslu tiltekinna upplýsinga um
sig og að honum sé kunnugt um tilgang hennar, hvernig hún fari fram,
hvernig persónuvernd verði tryggð og að honum sé heimilt að afturkalla
samþykki sitt o.s.frv. Í almennu umsóknareyðublaði um inngöngu í
stéttarfélag SLFÍ, en afrit þess fylgdi bréfi yðar dags. 8. febrúar sl.,
segir „Undirritaður staðfestir hér með undirskrift sinni umsókn um
aðild að Stéttarfélagi Sjúkraliðafélags Íslands.“ Slík yfirlýsing
uppfyllir ekki framangreind skilyrði 7. töluliðar 2. gr. laganna.